Νέα δεδομένα στην οπτική των δικαστηρίων σε ό,τι αφορά στις συνθήκες εργασίες αλλά και τα εργατικά ατυχήματα, δημιουργεί πρωτοποριακή απόφαση του Πρωτοδικείου της Αθήνας. Σύμφωνα με την απόφαση, ο αιφνίδιος θάνατος 52χρονου εργαζομένου από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, λόγω στρες το οποίο προκλήθηκε από ανασφάλεια στην εργασία του, αποτελεί εργατικό ατύχημα. Μάλιστα, οι συγγενείς του θανόντα έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν και να τους επιδικασθεί αποζημίωση.
Υπό το πρίσμα αυτό, άλλωστε, το δικαστήριο με πρόεδρο τον Μιχαήλ-Άγγελο Γιαννακάκο επιδίκασε με την απόφαση που εξέδωσε στον γιο και τη σύζυγο του άτυχου εργαζομένου, συνολική αποζημίωση 160.000 ευρώ (από 80.000 ευρώ στον καθένα).
Όπως προκύπτει από την απόφαση, η οποία δημοσιεύθηκε στο νομικό περιοδικό «Επιθεώρησις Εργατικού Δικαίου», ο 52χρονος εργαζόταν ως διανομέας, σε επιχείρηση, από τον Απρίλιο του 1986 έως τον Μάιο του 2011. Ωστόσο, από τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους άρχισε να φημολογείται ότι, στο πλαίσιο αναδιοργάνωσης της επιχείρησης, η εργοδότρια εταιρεία είχε αποφασίσει την κατάργηση τομέων διανομής, μεταξύ των οποίων και του τομέα του αποβιώσαντος.
Σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση, οι φήμες αυτές προκάλεσαν στον άτυχο άνδρα, έντονη ανησυχία, καθώς ο τομέας του φερόταν υπό κατάργηση, και πράγματι στη συνέχεια καταργήθηκε. «Η ανησυχία του επιτεινόταν από το γεγονός ότι από τη διοίκηση της εναγομένης δεν διαψεύδονταν οι εν λόγω φήμες, ούτε παρέχονταν διευκρινήσεις για τις επιπτώσεις που θα είχε η έντονα φημολογούμενη ακόμα τότε αναδιοργάνωση σε όσους εργάζονταν στους υπό κατάργηση τομείς», αναφέρει η απόφαση και δέχεται πως ο 52χρονος έφυγε από τη ζωή «λόγω της ανασφάλειας και αβεβαιότητας ως προς την εργασιακή του σχέση εν όψει της επικείμενης αναδιοργάνωσης της εργοδότριας επιχείρησης».
Κατά το δικαστήριο, όλοι οι παραπάνω παράγοντες σε συνδυασμό με το ευρύτερο κλίμα απολύσεων στον στενότερο και ευρύτερο δημόσιο τομέα «προκαλούσε στον εργαζόμενο εύλογη ανασφάλεια και ανησυχία για το εργασιακό του μέλλον».
Το ιστορικό της απόφασης
Η αγωνία και το άγχος του 52χρονου είχε κορυφωθεί, σύμφωνα με την απόφαση, τον Απρίλιο του 2011, όταν οι εργοδότες ανακοίνωσαν την άμεση εφαρμογή της νέας δομής της επιχείρησης. Χαρακτηριστικά, η απόφαση αναφέρει: «Παρά το γεγονός ότι στο πλαίσιο της εν λόγω αναδιάταξης ο τομέας αρμοδιότητας του εργαζόμενου καταργούνταν, ουδεμία διευκρίνηση ελάμβανε αυτός για τις νέες αρμοδιότητες και τα νέα καθήκοντά του, με αποτέλεσμα η αρχική ανασφάλεια και ανησυχία να μετεξελιχθούν σε αφόρητη ψυχολογική πίεση, καθότι φοβόταν εύλογα για το εργασιακό του μέλλον και για τη θέση εργασίας του. Μετά ταύτα, ο εργαζόμενος κυριεύθηκε από άγχος, το οποίο γινόταν οξύτατο από την παρατεταμένη αβεβαιότητα που του δημιουργούσε η μη παροχή διευκρινίσεων από την πλευρά των προϊσταμένων του. Άλλωστε, ούτε οι ίδιοι (οι προϊστάμενοί του) είχαν ενημερωθεί από τη διοίκηση της εναγομένης για τις λεπτομέρειες εφαρμογής της νέας δομής και τις συνέπειές της, ούτε ασφαλώς για τις επιπτώσεις στην εργασία των διανομέων και για την τύχη των θέσεων εργασίας τους. Και τούτο, διότι η εργοδότρια ουδόλως είχε λάβει υπόψη της κατά τον επανασχεδιασμό των τομέων διανομής τις πιθανές επιπτώσεις του στο προσωπικό της, αλλά αρκέστηκε να «δεσμευτεί» ότι μετά την εφαρμογή της θα συνέλεγε «παρατηρήσεις», προκειμένου να θεραπευθούν προβλήματα ή δυσλειτουργίες εκ των υστέρων. Έτσι, κορυφωνόταν η αγωνία και το άγχος του, ώστε, εξαιτίας της ως άνω υπαίτιας παράλειψης της εναγομένης, να εργάζεται πλέον και να διάγει υπό εξαιρετικές και έκτακτες συνθήκες, με αποτέλεσμα την ασυνήθιστη εξασθένηση του οργανισμού του».
«Η αναδιοργάνωση των τομέων διανομής τού είχαν δημιουργήσει εντονότατη ανησυχία και ανασφάλεια. Συζητούσε διαρκώς και αποκλειστικά για αυτό, τόσο με την οικογένειά του όσο και με συναδέλφους του, δεν μπορούσε να κοιμηθεί το βράδυ, διαμαρτυρόταν τόσο στους ενάγοντες όσο και σε συναδέλφους του για ζαλάδες, για πόνους στην πλάτη και το στομάχι, και φαινόταν ότι βρισκόταν στα όρια της ψυχικής και σωματικής κατάρρευσης. Το άγχος του αυτό επιτεινόταν μάλιστα από την απόλυτη ανάγκη για τον μισθό, ενόψει και των ιδιαίτερα αυξημένων οικογενειακών δαπανών λόγω των σπουδών του υιού του, ήτοι του δεύτερου ενάγοντος, στην πόλη της Πάτρας και μακριά από την οικογενειακή εστία, αλλά και ενόψει της διαρκώς αυξανόμενης ανεργίας, η οποία θα καθιστούσε με βεβαιότητα αδύνατη γι’ αυτόν την ανεύρεση νέας εργασίας σε ηλικία 52 ετών».
Διαβιώντας υπό τις συνθήκες αυτές ο 52χρονος άνδρας το πρωί της 6ης Μάιου του 2011 και ενώ είχε ξεκινήσει να πάει στην εργασία του, επέστρεψε στο σπίτι του όπου και τον βρήκε αναίσθητο μέσα στο μπάνιο η σύζυγος του. Στο νοσοκομείο, όπου μεταφέρθηκε αμέσως μετά οι γιατροί απλώς διαπίστωσαν το θάνατό του.
Το σκεπτικό του δικαστηρίου
Το δικαστήριο στην απόφαση που εξέδωσε αναφέρει μεταξύ άλλων πως «ο εργοδότης, στο πλαίσιο της υποχρέωσης πρόνοιας, οφείλει να καθορίζει και να λαμβάνει τα κατάλληλα για την προστασία των μισθωτών από το εργασιακό στρες προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα».
Σε περίπτωση που ο εργοδότης δεν λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία του εργαζόμενου ενώ γνωρίζει την στρεσογόνα κατάσταση στην οποία βρίσκεται, «παραβιάζει την υποχρέωση πρόνοιας και ευθύνεται για την αποκατάσταση κάθε περιουσιακής και μη ζημίας που συνδέονται αιτιωδώς με την παράνομη παράλειψη».
Επιπλέον, στην απόφαση «δεν επιτρέπεται πλέον να αγνοούνται τα επιστημονικά δεδομένα για τη βλαβερή επίδραση του εργασιακού στρες στην εργασία». Σε ό,τι αφορά στην εργοδότρια εταιρεία του 52χρονου, η απόφαση αναφέρει ότι αυτή «αφενός δεν έλαβε τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα ούτε παρέσχε εκ των προτέρων τις κατάλληλες διευκρινίσεις με σκοπό την προστασία των εργαζομένων από τις επιπτώσεις της ανακατανομής της εργασίας στην ψυχική και σωματική τους υγεία, και αφετέρου δεν έλαβε κανένα μέτρο εξουδετέρωσης της πηγής του εργασιακού άγχους τού εν λόγω εργαζομένου, παρά το γεγονός ότι ήταν γνωστό στους προϊσταμένους του ότι, εξαιτίας της συνεχιζόμενης αβεβαιότητας σε σχέση με την εργασία του, βίωνε έντονο εργασιακό στρες, που τον είχε φανερά οδηγήσει στα όρια της κατάρρευσης».
Τέλος, στη δικαστική απόφαση αναφέρεται πως από υπαιτιότητα των οργάνων της εταιρείας «ο θανών υποχρεώθηκε να προσφέρει την εργασία του αλλά και να διάγει διαρκώς υπό εξαιρετικές και έκτακτες συνθήκες εργασιακού άγχους, το οποίο προκάλεσε την ασυνήθη εξασθένηση του οργανισμού του και εν τέλει τον θάνατό του λόγω εμφράγματος, παρά το γεγονός ότι θα αρκούσε η αποσαφήνιση των νέων καθηκόντων του ή του μέλλοντος της εργασιακής του σχέσης για να αποτρέψει το μοιραίο αποτέλεσμα».
Σε δήλωσή του ο Παναγιώτης Μπουμπουχερόπουλος, ο δικηγόρος που χειρίστηκε την υπόθεση από την πλευρά της οικογένειας του 52χρονου αναφέρει: «Με την απόφαση αυτή του Πρωτοδικείου Αθηνών εισέρχεται το εργασιακό στρες στο φάσμα των επικίνδυνων για την υγεία των εργαζομένων παραμέτρων της εργασιακής καθημερινότητας. Αξιοποιούνται όχι μόνο τα πορίσματα της επιστήμης που συνδέουν το εργασιακό άγχος με συγκεκριμένες ψυχοσωματικές παθήσεις, αλλά, κυρίως, τυγχάνουν εφαρμογής οι ήδη υφιστάμενες νομικές βάσεις που θέτουν το πλαίσιο των εργοδοτικών υποχρεώσεων για την άμβλυνση των στρεσογόνων συνθηκών παροχής της εργασίας».
Αιφνίδιος θάνατος εργαζόμενου λόγω εργασιακής αβεβαιότητας: Τι έκρινε το Πρωτοδικείο με την πρωτοποριακή απόφασή του
